De vraag of een elektrische fietser wel of niet een helm moet dragen, is een vraag die vaak gesteld wordt. Zoals hierboven opgemerkt, is het straatbeeld vol met een mix van beide, zowel met als zonder helm. Wanneer is het verplicht en wanneer niet, dat is de grote vraag. Als een frequent fietser in de Nederlandse steden, belangrijker nog door de drukke steden en daarbuiten, heb ik me verdiept in de kwestie en de wet, logica en praktische keuze in dit artikel. Het antwoord is zeker niet zwart-wit, en is afhankelijk van verschillende factoren die allemaal afhangen van het type fiets dat je momenteel gebruikt of waarover je je wilt informeren. In dit artikel hieronder zal ik de wet ontrafelen, de veiligheidsaspecten bespreken en helpen om een weloverwogen beslissing te nemen om gerust de weg op te kunnen!
STANDAARD ELEKTRISCHE FIETS VS SPEED PEDELEC
Het kritieke onderscheid dat moet worden gemaakt om de kwestie van de helmplicht te begrijpen is het hoofdonderscheid tussen de twee hoofdtypen elektrische fietsen. De wet is daar vrij duidelijk en de rest volgt hieruit.
1. STANDAARD ELEKTRISCHE FIETS
Dit is waarschijnlijk de meest gangbare variant. Dit zijn de fietsen die je het meest ziet. Deze elektrische fietsen bieden trapondersteuning tot een maximumsnelheid van 25 km/uur en een maximummotorvermogen van 250 Watt. De motor stopt met ondersteunen wanneer je deze snelheid bereikt of stopt met trappen. De wet ziet deze fiets dan ook als een 'gewone' fiets en alle verkeerswetten die voor een 'gewone' fiets gelden, gelden hier ook. Het wezenlijke gevolg is dit:
ALS DE TRAPONDERSTEUNING DE BEPERKING VAN 25 KM/U EN DE VERMOGENSLIMIET VAN 250 WATT NIET OVERSCHRIJDT, IS IN NEDERLAND EEN HELM NIET VERPLICHT!
2. De Speed Pedelec
Dit is de snelle versie. Een speed pedelec ondersteunt tot 45 km/u. Aangezien dat in het verkeer geen fiets meer is, maar een 'bromfiets', is ook de helm verplicht. Kortom, 'Is een helm verplicht?' – het is onmogelijk om deze vraag te beantwoorden zonder de definitie van je fiets. Rijdt je fiets met motorondersteuning niet harder dan 25 km/u, dan is de helm niet verplicht. Als uw fiets met motorondersteuning tot 45 km/u ondersteunt, dan moet je hem altijd ophebben. Vanwege het feit dat de speed pedelec als bromfiets is gedefinieerd, zijn er andere regels dan alleen de helm; als je er een wilt kopen of zo’n fiets hebt, zijn de volgende regels verplicht.
-
Goedgekeurde Helm
Je mag niet zomaar elke fietshelm kiezen. Je moet een goedgekeurde bromfietshelm, die voldoet aan de ECE 22.05-norm, of een speciale speed pedelec-helm, die voldoet aan de NTA 8776-norm, dragen. De laatste is speciaal ontworpen voor de snelheden van een speed pedelec, biedt meer bescherming rond de slapen en het achterhoofd, is lichter en beter geventileerd dan de traditionele bromfietshelm.
-
Leeftijd en Rijbewijs
Je moet minstens 16 jaar oud zijn en over een bromfietsrijbewijs of een autorijbewijs beschikken.
-
Kentekenplaat
Je voertuig moet met een gele bromfietskentekenplaat zijn uitgerust. Dit betekent dus dat je op basis van het kenteken een kentekenregistratie bij de RDW hebt.
-
Verzekering
Je bent verplicht om een WA-verzekering voor een speed pedelec af te sluiten.
-
Plaats op de weg
Met een speed pedelec rijd je voornamelijk op de rijbaan, tenzij een verkeersbord een verplicht brom-/fietspad aangeeft. Je mag niet op het gewone fietspad rijden.
Dat snap je, de impact van een botsing van 45 km/u is vele malen groter en de gevolgen van een ongeluk veel ernstiger zijn. Het is niet zomaar een klap van 25 km/u; dat is de reden. Alsof een gewone fietser niet dezelfde bescherming nodig heeft.
Waarom geen helmplicht? Een persoonlijke afweging
Iedereen is bekend met de standaard elektrische fiets, en dat is precies waarom de overheid heeft besloten deze gelijk te stellen aan een normale fiets. Men wilde zoveel mogelijk mensen aan het elektrisch fietsen krijgen, omdat een helmplicht voor velen een te hoge drempel zou zijn. Toch zie ik als fietser in het dagelijkse leven dat deze discussie steeds vaker oplaait. De topsnelheid is 25 km/u, maar de gemiddelde snelheid van de gebruikers ligt vaak hoger dan die van een gewone fietser. Laat staan in het stadsverkeer waar je elke seconde motorvoertuigen, scooters en voetgangers moet passeren. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Een valpartij bij lagere snelheden kan toch ernstig hoofdletsel veroorzaken. Na enkele ongelukken waarbij ik met een tas boodschappen in mijn hand over het hoofd werd gezien door voorbijrijdende automobilisten, besloot ik vrijwillig altijd een helm te dragen. Een helm zit niet vervelend. Helmproducenten hebben de laatste jaren niet stilgezeten en brengen steeds lichtere, beter ventilerende en comfortabelere helmen uit. Of je wel of niet voor een helm kiest, is een persoonlijke keuze, maar mijn advies is om veiligheid boven alles te verkiezen. Het is slechts een kleine moeie die een groot verschil kan maken.
De zoektocht naar de perfecte helmvrije ervaring: Mijn keuze voor veelzijdigheid
In mijn zoektocht naar een sterke e-bike met een begrenzing van 25 km/uur zonder helmverplichting, vond ik een model dat niet alleen immens sterk en veelzijdig is, maar ook zonder al het administratieve werk van een speed pedelec. De fiets die ik ontdekte was de ENGWE EP-2 Boost. Deze e-bike volgt volledig de EU-voorschriften, aangezien hij een 250W borstelloze motor heeft die een maximumsnelheid van 25 km/uur kan bereiken. Wat hem uniek maakt, is dat de fiets een Boost-knop heeft. Als je op deze knop drukt, kan de fiets 55 Nm aan draaimoment produceren. Deze functie is handig wanneer je van een stoplicht optrekt of een heuvel opfietst zonder hard te hoeven trappen. De geïntegreerde koppelsensor maakt de trapondersteuning intuïtiever en soepeler. Voor mij was het aspect van 20 x 4,0-inch banden en voorvorkvering cruciaal; het biedt stabiliteit en rijcomfort op verschillende soorten ondergrond en routes. Met name is de e-bike ook opvouwbaar, wat zeer geschikt is bij treinreizen van en naar het werk of opslag in een flat. Echter, met een bereik van 120 km, een verwijderbaar batterijsysteem, 180 mm schijfremmen en een Shimano 7-versnellingsbak, biedt de ENGWE EP-2 Boost een volledige e-bike-ervaring zonder helm, verzekering of nummerborden. Het is een goede keuze voor e-bikeberijders die een super e-bike-ervaring willen, maar zonder de verplichtingen van een speed pedelec.
Hoe kies je de juiste helm?
Stel, je hebt vrijwillig voor een helm gekozen, zoals ik, of je hebt een speed pedelec.
-
Certificering
Voor een 'normale' elektrische fiets is een helm met de EN 1078-norm voldoende. Dit is de Europese standaard voor fietshelmen. Zoals eerder genoemd, is in het geval van een speed pedelec de NTA 8776-norm het beste.
-
Pasvorm
Dit is waar je als eerste op moet letten. De helm moet stevig, maar ook comfortabel zitten. Hij mag niet wiebelen als je je hoofd schudt, maar ook niet te veel knellen. De ideale horizontale afstelling van de helm is ongeveer twee vingerbreedtes boven je wenkbrauwen. Het bandje onder je kin moet zo strak zijn dat er precies twee vingers tussen passen.
-
Ventilatie
Vooral voor langere ritten is het belangrijk dat er voldoende ventilatie is. Kies een helm met veel en goed geplaatste ventilatiegaten.
-
Zichtbaarheid
Kies een opvallende kleur voor je helm. Moderne helmen hebben vaak ook reflecterende elementen of zelfs ingebouwde LED-verlichting aan de achterkant, waardoor je veel beter zichtbaar bent.
-
Vervanging
Een helm is ontworpen om het effect van één harde klap op te vangen. Als je valt en je helm krijgt een klap, vervang hem dan meteen. Ook als er aan de buitenkant geen schade te zien is. Daarnaast adviseren experts om een helm elke drie tot vijf jaar te vervangen, omdat het kunststof na verloop van tijd zijn beschermende werking verliest door externe factoren, zoals zonlicht.
De discussie over de algemene helmplicht
De discussie over de algemene helmplicht voor alle elektrische fietsen – en mogelijk zelfs alle fietsen – is in volle gang. Veilig Verkeer Nederland bepleit het en met goede reden. Het aantal fietsongevallen – sommige met ernstige verwondingen – is de laatste jaren toegenomen, voornamelijk onder e-bikegebruikers. Aan de andere kant is er de zorg dat mensen vanwege een helmplicht ontmoedigd zullen worden om op de fiets te stappen en dat dit de volksgezondheid en mobiliteit niet ten goede zal komen. Het is onzeker naar welke kant het zal overhellen; het is echter tamelijk zeker dat de veiligheid van fietsers de politieke agenda blijft beheersen. Op dit moment blijven de dingen zoals ze zijn; het zal echter geen kwaad om de situatie in de gaten te houden. De helmregels voor fietsers zijn nu helder, en je moet het onderscheid tussen een standaardmodel en een speed pedelec begrijpen.
Veelgestelde vragen
De regels voor de speed pedelec zijn eenvoudig: hier zijn vijf veelgestelde vragen en antwoorden.
1. Wat is de boete voor het niet dragen van een helm op een speed pedelec?
De boete voor rijden op een speed pedelec zonder helm bedraagt momenteel € 100.
2. Mag ik een gewone fietshelm gebruiken op een speed pedelec?
Nee, het is niet toegestaan om een standaard fietshelm (EN 1078) te gebruiken op een speed pedelec, aangezien deze de veiligheid niet garandeert bij de hogere snelheden. U moet een gekeurde bromfietshelm of een speciale helm voor een speed pedelec dragen (NTA 8776).
3. Geldt de helmplicht ook voor kinderen op een elektrische fiets?
Voor een standaard elektrische fiets (tot 25 km/u) is een helm niet verplicht voor kinderen, net als voor volwassenen. Voor een speed pedelec (tot 45 km/u) is een goedgekeurde helm wel verplicht. De minimumleeftijd voor het besturen van een speed pedelec is echter 16 jaar.
4. Hoe weet ik of het een speed pedelec is?
Een speed pedelec is te herkennen aan de verplichte gele bromfietskentekenplaat achterop. Daarnaast is een linkerbuitenspiegel verplicht en moet de verlichting altijd ingeschakeld zijn.
5. Zijn de helmplicht-regels in het buitenland anders?
Absoluut. De regels in het buitenland zijn vaak heel anders. Er zijn per land grote verschillen. Zo moet je in sommige landen zelfs op een standaard elektrische fiets verplicht een helm dragen of gelden er hele andere snelheidslimieten voor een speed pedelec. Check altijd even de lokale wetgeving voordat je in een ander land gaat fietsen.
